Tijdschrift voor Historische Geografie

Het Tijdschrift voor Historische Geografie bevat artikelen, interviews, rubrieken, boekbesprekingen en een literatuuroverzicht op het gebied van de historische geografie. Het verschijnt vier keer per jaar. Het THG bouwt voort op het Historisch-Geografisch Tijdschrift. Abonneren kan via de site van Uitgeverij Verloren op deze pagina.

Laatste nummer:  Tijdschrift voor Historische Geografie 4e jaargang (2019) 2

Veel van de wat oudere lezers zullen zich Juinen nog wel kunnen herinneren, de fictieve plaats waar
zich tussen 1982 en 1998 een groot aantal satirische scenes in de tv-programma’s van Kees van Kooten en
Wim de Bie afspeelde, met in de hoofdrol burgemeester Van der Vaart en wethouder Hekking. Minder mensen weten misschien dat de historisch-geograaf Arthur Steegh Juinen heeft gebruikt om de rol van historische landschappen in milieueffectrapportages in te brengen. De fictieve kaart van het gebied
rondom Juinen die hij heeft gemaakt, met daarop een variatie aan landschappen van Nederland, wordt besproken in de Rubriek Landschap op Papier door John Steegh, de broer van Arthur, en Hans Renes.

In het eerste artikel van dit nummer beschrijft landschapsarcheoloog Bert Groenewoudt de watervoorzieningen op het (post)middeleeuwse platteland in de hoge en droge oostelijke helft van Nederland. Rivieren, beken, bronnen en putten waren niet alleen praktisch van belang, maar hadden ook een sociale en rituele betekenis.

Wüstungen of verdwenen nederzettingen, zoals een onder het zand liggend dorp op de Veluwe of
een verdwenen stad op de bodem van de zee, zijn een van de meest tot de verbeelding sprekende onderzoeksthema’s in de historische geografie. Het onderzoek naar dergelijke nederzettingen is traditioneel gericht op de periode van de (late) middeleeuwen. Johan Teters richt zich echter in zijn artikel op de periode na 1500 en op het gebied van het oude graafschap Holland (Noord-Holland, Zuid-Holland en de westhoek van Noord-Brabant). Hij probeert een antwoord te geven op de vraag in hoeverre hier na 1514 Wüstungen ontstonden en wat de oorzaken waren van het verdwijnen van deze nederzettingen.

Jan de Rijk, landbouwkundig en milieukundig ingenieur, behandelt in de derde bijdrage de grote
trap en kraanvogel als historische broedvogel in Nederland. Ze worden al in de oudste historische bronnen over de fauna genoemd en staan als voormalige broedvogel bekend. Om de vraag te beantwoorden of deze verdwenen broedvogels weer terug kunnen keren in het Nederlandse landschap is historisch onderzoek gedaan naar de reden voor het verdwijnen waarbij veranderingen in het landschap en in de
omgang van de mens met de fauna een grote rol spelen. In zijn artikel presenteert De Rijk het resultaat van dit onderzoek gepresenteerd.

In dit nummer van het Tijdschrift voor Historische Geografie zijn twee boekbesprekingen opgenomen.
Jaap Evert Abrahamse bespreekt het boek De ruimtemakers. Projectontwikkelaars en de Nederlandse binnenstad 1950-1980 van Tim Verlaan, Hans Renes Door staal gedreven. Van Hoogovens tot Tata Steel 1918-2018 van B. Bouwens, J. Dankers, Y. van Mil, R. Rutte, K. Sluyterman & J. Verheul.

Inhoudsopgave

Tijdschrift voor Historische Geografie 4e jaargang (2019) 2

Redactioneel 73

Artikelen
De watervoorziening op de zandgronden. Ruimtelijke patronen, 74
historische ontwikkelingen, achtergronden
Bert Groenewoudt

Het Wassende Water. Verdwenen nederzettingen in Holland na 1514 89
Johan Teters

Grote trap en kraanvogel als historische broedvogel in Nederland 104
Jan de Rijk

Landschap op papier. Juinen in kaart gebracht. De kaart van Juinen 118
en omgeving door Arthur Steegh (1984)
John Steegh en Hans Renes

Boekbesprekingen 124
Literatuuroverzicht 129
Berichten 136